بسم الله الرحمن الرحیم
حیا نسبت به ارتکاب محرمات شرعی،کار زشت،خلاف آداب ،خلاف قاعده،عیب،نقص،و عدم کمال پیش می اید.
علت حیا:ترس از سرزنش، نکوهش و مذمت مردم،پرهیز از ملامت و بدگویی،زشتی عمل
سه رکن حیا:
1) فاعل
2) ناظر
3) فعل
فاعل:
شخصی برخوردار از کرامت و بزرگواری نفسانی یعنی برای خود ارزش قائل است و حاضر نیست خود را با کارهای زشت الوده کند.
ناظر:
مقام و منزلت او در چشم فاعل عظیم و شایسته ی احترام باشد و حضور او را درک کند.
فعل:
عمل ناپسند،زشت و یا حتی بعضی از اعمال مباح یا مثبت است که به دلیلی نا هنجار است و فاعل زشتی انرا درک میکند یا بر عکس.
تفاوت حیا با خوف، تقوا و خجالت:
محور باز دارندگی در حیا:
توجه به حضور ناظر محترم،حفظ حرمت و حریم او
در خوف:
درک قدرت خداوند و ترس از مجازات
امام باقر(ع):به اندازه نزدیکی ات با خداوند از او حیا کن و به اندازه ی قدرتش از او بترس
در تقوا :
گناه بودن و مورد غضب خداوند قرار گرفتن
تفاوت حیا و خجالت:
خجالت امری اضطراری است و فرد نمی تواند کارش را انجام دهد اما در حیا فرد میتواند انجام دهد.
حیا مربوط به روح و ایمان است خجالت مربوط به بدن و نفس
انواع حیا:
الف)حیا نفسانی و ایمانی:شرمی که در همه ی نفوس وجود دارد مثل حیا از کشف عورت و جماع بین مردم
ب)حیای ضعف و قدرت:حیا دو قسمت دارد
1-ازروی ضعف وناتوانی
2-ازروی قوت وناتوانی
که قسمت دوم مطابق با اسلام و ایمان است.
حضرت علی (ع) میفرمایند:آفت حیا ضعف و ناتوانی است
ج)حیای عقل و حیای حمق
-نوعی از روی خرد
-نوعی از روی نابخردی
تفاوت جاهل و عاقل:
جاهل به دنبال بیان و روایت کردن چیزی است که آنرا می اموزد.عاقل به دنبال رعایت کردن چیزی است که انرا می اموزد.
