بسم الله الرحمن الرحیم
جلوه های حیا
حیا جلوه های متعددی دارد که از آن جمله است:حیا در دیدار،حیا در گفتار،حیا در پندار،حیا در کردار،حیا در پوشش و... حیا در دیدار:با نوع نگاه افراد،علاوه بر میزان حیای آنان،میتوان میزان خرد و معرفتشان را نیز سنجید؛چرا که حیای چشم ناشی از عقل و معرفت است و به قول معروف:«حیا در چشم است.» بنابراین "حیا" بیش از هرچیزی در دیدگان نمود و ظاهر دارد و از نگاه هرکس میتوان میزان حیا یا بی حیایی او را دریافت.
حیا در گفتار:در درجه اول،محتوای کلام باید از معاصی گفتاری چون دروغ،غیبت،تهمت،تخریب و هتک حرمت دیگران خالی باشد.در درجه بعد،سخن سبک و بدون وقار بر زبان جاری نسازیم.درشت گویی،فحش دادن،به زبان آوردن الفاظ تحقیر کننده و همچنین سخنان نامناسب،گفتاری است فاقد حیا؛چرا که "هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد".
در ارتباط های کلامی،باید رعایت ادب و احترام را نمود. برخی سخنان در جمع زنان قابل بیان هست ولی در حضور آقایان خیر و بالعکس.همچنین نسبت به منزلت و شخصیت مخاطب باید از بیان حرف های مخالف حیا دوری کرد.به عنوان مثال در رابطه با بیان مسائل جنسی،اگربه داستان یوسف و زلیخا در قرآن نیک بنگریم،مشاهده می کنیم که قرآن حتی در حساس ترین لحظات هم پایبند به رعایت حیا بوده است.در قرآن،برای بیان اینگونه وقایع از کنایه استفاده شده است و اشاره ی مستقیم به این موارد نمی شود. به عنوان نمونه ای دیگر،در رابطه با بیان مطالب طنز میتوان دیگران را به خنده واداشت ولی حریم‌ها و حدودها را نشکست.
حیا در پندار:امام صادق(ع) نقل می‌کنند که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمودند:«در مقابل خداوند،حق حیا را به جا آورید.»اصحاب عرض‌کردند:"ای پیامبر خدا چه کنیم؟"حضرت فرمودند:«اگر کسی بخواهد حق حیا را به جا آورد،نباید به بستر خواب برود مگر این که مرگ را بین دو چشمش ببیند و باید سر و اندیشه‌های درون آن و شکم و آنچه در آن می ریزد مواظبت نماید و به یاد قبر و پوسیدن بدن در آن باشد و کسی که به دنبال آخرت است،باید زینت‌های زندگی دنیا را رهاکند.»
حیا در پوشش:یکی از جلوه‌های بارز حیا،نوع و اصل پوشش انسان می‌باشد.در بین حیوانات،پوشش موضوعیت ندارد.انسان است که به خاطر حیا خود را می‌پوشاند.حتی اگر در محیط، انسان دیگری هم نباشد،او حداقل پوشش را رعایت می‌کند.از رسول خدا(ص) پرسیدند:«آیا در تنهایی می‌توانیم کشف عورت کنیم؟»،حضرت جواب دادند:«خداوند،بیش از مردم سزاوار است که از او شرم شود.»
برگرفته از کتاب حیا دکتر بانکی
