بسم الله الرحمن الرحیم
در این بخش، مرور کوتاهی
بر روی برخی مباحث مطرح شده در سخنرانی استاد پناهیان (سلسله مباحثی تحت عنوان
"تنها مسیر") خواهیم داشت که میتوان گفت کلیدیترین نکته این مباحث
"مبارزه با نفس" است.
همچنین
ارتباط" رنج" با "جهاد علیه نفس" و نیز نابجایی این جهاد (گاهی
اجباری!) در این بخش مطرح میشود.
حتی
آدمهای هوسران هم نمیتوانند از مبارزه با نفس فرار کنند/ اگر در جای لازم مبارزه
با نفس نکنیم، مجبور میشویم مبارزه با نفسِ بیاجر کنیم/ فراگیری «رنج»،
کمک خدا برای مبارزه با نفس/ مبارزه با هوای نفس مانند نخ تسبیح، تمام معارف دینی
و توصیهها را به هم پیوند میدهد/
اصلیترین و تنها کار ما در
طول زندگی، مبارزه با هوای نفس است.
اساساً در مقابل خداپرستی، یک پرستش کلیدی
وجود دارد که هواپرستی است. لذا مبارزه با هوای نفس، نظام دین
است و مانند نخ تسبیح، تمام معارف دینی و توصیهها را به هم پیوند میدهد. اصلیترین
و تنها کاری که ما همیشه در طول زندگی خود داریم، مبارزه با نفس است. ولی ما
غالباً به این مسأله توجه نداریم و بسیاری از انرژیهای ما به دلیل پرداختن به موارد
غیر اولویتدار، هرز میرود، در حالی که فقط باید یک موضوع را مراقبت کنیم و آن هم
مبارزه با نفس است.
متأسفانه توجه لازم به مسألۀ جهاد با نفس در اکثر آدمها
نیست و تلقی درستی از این معنا وجود ندارد. در حالی که پیامبر اکرم (ص) اوج اعمال
خوب را که جهاد در راه خداست و در آن قله رفیعی به نام شهادت هم وجود دارد را «جهاد
اصغر» نامیدند و جنگ کردن با تمایلات درونی را "جهاد اکبر"نام
نهادند. (عَنْ
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ النَّبِیَّ ص بَعَثَ بِسَرِیَّةٍ فَلَمَّا رَجَعُوا
قَالَ: مَرْحَباً بِقَوْمٍ قَضَوُا الْجِهَادَ الْأَصْغَرَ وَ بَقِیَ الْجِهَادُ
الْأَکْبَرُ. قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ ص وَ مَا الْجِهَادُ الْأَکْبَرُ؟ قَالَ
جِهَادُ النَّفْسِ 1)
اینکه همه انسانها اعم از مؤمن و کافر در رنج آفریده
شدهاند، کمک میکند رنجها را راحتتر تحمل کنیم.
جهاد با نفس کار سختی است ولی شما که میخواهید
با دوستداشتنیهای خود مبارزه کنید، در این راه تنها نیستید. خداوند،
دنیا و نظام هستی هم شما را در این مبارزه کمک میکنند. اینکه همۀ انسانها اعم از
خوب و بد، مؤمن و کافر همه در رنج آفریده شدهاند، کمک میکند که شما رنجها را
راحتتر تحمل کنید.
خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا
الْإِنسَانَ فِی کَبَدٍ» 2؛ یعنی همه انسانها در رنج آفریده شدهاند. اگر کسی بیدینی
کند، رنج خودش را کاهش نمیدهد و اگر کسی دینداری کند، رنج او افزایش نمییابد.
سختی و رنج در مسیر زندگی انسانها تا لحظۀ مرگ و ملاقات خدا وجود دارد و این در
هستی و خلقت انسان تعبیه شده است؛ خداوند متعال میفرماید: «یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ
إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ» 3 یعنی ای انسان!
تو پیوسته با تلاش و رنج فراوان به سوی پروردگار خود حرکت میکنی و سرانجام او را
ملاقات خواهی کرد.
از مبارزه با نفس نمیتوان فرار کرد/اگر در جای لازم،
مبارزه با نفس نکنیم، مجبور میشویم در جایی که اجری ندارد مبارزه با نفس کنیم.
1. کافی، 5، 12
2. سورۀ بلد، آیۀ 4
3. سورۀ انشقاق، آیۀ 6
1
دانلود صوت جلسه